Większość przedsiębiorców rozpoczynających swoja przygodę z biznesem staje na początku swojej drogi przed wyborem dopuszczalnej prawem formy prowadzenia działalności gospodarczej. Z pozoru mogłoby się wydawać, że jest to wybór dosyć prosty, stąd większość przedsiębiorców nie przywiązuje do niego wagi. Konsekwencją tego jest najczęściej decyzja o założeniu jednoosobowej działalności gospodarczej, ewentualnie spółki cywilnej. Bardzo rzadko klienci na start rozważają powołanie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Od klientów słyszę, że dla nich nie ma to większego znaczenia bo formę działalności zawsze można zmienić. Niestety nic bardziej mylnego. Forma prawna prowadzonej działalności gospodarczej ma znaczenie.
Wybór właściwej dla biznesu formy prowadzenia działalności gospodarczej powinien być jedną z priorytetowych kwestii rozstrzyganych przez przedsiębiorcę już na etapie tworzenia biznesplanu dla danego przedsięwzięcia. Wynika to przede wszystkim z faktu, że będzie towarzyszyła przedsiębiorcy na co dzień, a więc musi być dobrana indywidualnie, zarówno pod niego, jak i pod rodzaj biznesu, którego ma dotyczyć.
Niewłaściwy wybór może doprowadzić do bardzo szybkiego zakończenia prowadzenia biznesu np. z powodu zbyt dużych kosztów prowadzenia, zbędnego formalizmu, nieodpowiedniego zabezpieczenia majątku, odpływu inwestorów (wskutek zbyt skomplikowanych możliwości doinwestowania danej formy prawnej i czerpania z niej korzyści).
Poniżej omówione zostaną najważniejsze formy prowadzenia działalności gospodarczej, ze szczególnym uwzględnieniem zalet ich prowadzenia oraz wskazaniem wad jakie są z nimi związane.
Jednoosobowa działalności gospodarcza
Indywidualna działalność gospodarcza to przedsiębiorstwo prowadzone przez jednego właściciela będącego osobą fizyczną. Przedsiębiorca posiada pełnię kompetencji decyzyjnych. Utworzenie przedsiębiorstwa jednoosobowego nie wymaga spełnienia wymagań kapitałowych. Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarcza podlega wpisowi do CEIDG – Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Jednoosobowa działalność wiedzie prym wśród dostępnych form prowadzenia działalności gospodarczej nie tylko ze względu na prostotę, ale także z uwagi na panującą powszechnie opinię, jakoby była idealnym rozwiązaniem dla każdego, kto zaczyna biznes. Czy oby na pewno jest to bezpieczna forma prowadzenia działalności gospodarczej ?
Pierwszą zaletę jednoosobowej działalności gospodarczej widać już na etapie jej tworzenia. Procedurę bez większych problemów może przeprowadzić sam przedsiębiorca. Wymaga ona dokonania prostych czynności. Należy rozpocząć od wyboru nazwy firmy. Z uwagi na fakt, iż firma jest oznaczeniem przedsiębiorcy, osoby fizyczne prowadzące indywidualnie działalność gospodarczą lub zawodową muszą w nazwie swojej firmy zamieścić swoje własne imię i nazwisko. Dla łatwiejszej identyfikacji firmy warto w nazwie zawrzeć informację o profilu działalności lub inny unikalny dodatek. Przed ostateczną decyzją o wyborze nazwy warto sprawdzić, czy podobna nazwa nie funkcjonuje już na danym rynku.
Następnym krokiem jest rejestracja firmy w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej poprzez wypełnienie formularza CEIDG-1. W tym celu udajemy się do właściwego urzędu gminy lub wypełniamy wniosek online. Założenie firmy wiąże się również z otworzeniem specjalnego rachunku bankowego.
Kolejnym plusem są niskie koszty prowadzenia działalności firmy. Po rejestracji przedsiębiorca wybiera jedną z pośród dwóch form opodatkowana – na zasadach ogólnych lub podatkiem liniowym. Wniosek CEIDG-1 jest formularzem zawierającym oświadczenie o wyborze formy opodatkowania.
Omawiając koszty związane z funkcjonowaniem jednoosobowej działalności gospodarczej, warto wspomnieć, ze przedsiębiorca przy takiej formie ma dużą swobodę w dysponowaniu środkami finansowymi, a także duże możliwości obniżania zobowiązań podatkowych. Brak wymogu prowadzenia ksiąg rachunkowych powoduje, że przedsiębiorca nie musi rozliczać się z każdej złotówki.
Kolejną zaletą jest fakt, iż osoby, które po raz pierwszy zakładają firmę, przysługują ulgi w płaceniu składek ZUS. Dotyczy to również przedsiębiorców, którzy w ciągu ostatnich 5 lat nie prowadzili działalności gospodarczej (nie byli też wspólnikami w spółce) oraz nie świadczą usług na rzecz byłego pracodawcy.
Największą wadą jednoosobowej działalności gospodarczej jest bez wątpienia nieograniczona odpowiedzialność całym swoim majątkiem osobistym za zobowiązania firmy, dlatego też działalności tej nie polecam osobom zamierzającym prowadzić biznesy wiążące się z obrotem dużymi kwotami czy też z dużą odpowiedzialnością za wykonane usługi albo sprzedawane produkty. Warto uświadomić sobie, że w pewnych sytuacjach ryzyko to nie dotyczy wyłącznie majątku osobistego, lecz może również spowodować konsekwencje dla wspólnego majątku, jeżeli przedsiębiorca nie ustanowił rozdzielności majątkowej. Odpowiedzialny przedsiębiorca powinien przeanalizować ten aspekt, aby nie narażać siebie lub członków własnej rodziny.
Reasumując, jednoosobowa działalność gospodarcza świetnie sprawdzi się wszędzie tam, gdzie w grę nie wchodzą jednorazowe duże transakcje, gdzie potrzebna jest prostota i szybkość działania oraz jak najmniejszy formalizm. Szczególnie polecana dla mikro i małym przedsiębiorców. Warto zaznaczyć, że w przypadku rozwinięcia firmy i konieczności skorzystania z bardziej skomplikowanych rozwiązań, ustawodawca przewidział i wprowadził od dnia 1 lipca 2011 r. możliwość przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej w jednoosobową spółkę kapitałową (spółką z o .o. lub akcyjną).