Łatwo można zauważyć, że składanie wniosku o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej nie jest jeszcze aż tak powszechne, jakby się mogło wydawać. Wielu wierzycieli, zapominając o takiej możliwości, zamyka swoją sprawę po uzyskaniu prawomocnego postanowienia komornika sądowego o umorzeniu egzekucji z powodu jej bezskuteczności.
W aktualnym stanie prawnym, zakres przedmiotowy zakazu, obejmuje zarówno działalność gospodarczą prowadzoną na własny rachunek, jak również pełnienie funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszenia. Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej może być orzeczony na okres od trzech do dziesięciu lat.
Postępowanie w przedmiocie pozbawiania prawa prowadzenia działalności gospodarczej może być prowadzone w stosunku do:
- osoby, która ze swojej winy – będąc do tego zobowiązanym – nie złożyła w terminie dwóch tygodni od dnia powstania podstawy do ogłoszenia upadłości wniosku o ogłoszenie upadłości (będzie to zatem dotyczyło np. członka zarządu spółki, która stała się niewypłacalna, a mimo to zarząd nie złożył w powyższym terminie wniosku o ogłoszenie upadłości),
- dłużnika będącego osobą fizyczną lub członkiem organu osoby prawnej (np. członek zarządu sp. z o.o.) lub reprezentantem spółki handlowej nieposiadającej osobowości prawnej (np. wspólnik spółki jawnej), która swoim celowym działaniem lub niedbalstwem doprowadziła do niewypłacalności dłużnika,
- osoby, która ze swojej winy – będąc do tego zobowiązanym – już po ogłoszeniu upadłości nie wydała lub nie wskazała majątku, ksiąg handlowych, korespondencji lub innych dokumentów upadłego, do których wydania lub wskazania była zobowiązana z mocy ustawy,
- osoby, która po ogłoszeniu upadłości ukrywała, niszczyła lub obciążała majątek wchodzący w skład masy upadłości,
- upadłego, który w toku postępowania upadłościowego nie wykonywał innych obowiązków nałożonych na niego z mocy ustawy lub orzeczenia sądu albo sędziego-komisarza albo też w inny sposób utrudniał postępowanie.
Postępowanie o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej może być wszczęte wyłącznie na wniosek. Osobami uprawnionymi do złożenia takiego wniosku są wyłącznie określone podmioty postępowania upadłościowego tj. każdy z wierzycieli, tymczasowy nadzorca sądowy, zarządca przymusowy, syndyk, nadzorca sądowy albo zarządca, oraz wskazane w ustawie szczególne podmioty spoza postępowania upadłościowego, tj. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego.
Poczytaj o upadłości i restrukturyzacji w kontekście podatku dochodowego >>
Nowelizacja Prawa Upadłościowego (która będzie obowiązywać od 1 stycznia 2016r.) wprowadza kilka istotnych zmian. Po pierwsze zakaz prowadzenia działalności gospodarczej nie będzie obejmował już tylko działalności prowadzonej na własny rachunek, ale także działalności prowadzoną w ramach spółki cywilnej (podobnie w art. 373 ust. 3).
Wymiar zakazu prowadzenia działalności gospodarczej i określonych funkcji również ulegnie zmianie – sąd będzie mógł orzec pozbawienie tych praw na okres od 1 roku do 10 lat.
Zmianie ulega także konstrukcja pierwszej przesłanki z art. 373 ust. 1. Otóż zgodnie ze znowelizowanym brzmieniem można będzie orzec zakaz w stosunku do osoby, która będąc do tego zobowiązana z mocy ustawy, nie złożyła w ustawowym terminie wniosku o ogłoszenie upadłości. Termin ustawowy wynosić będzie nie dwa tygodnie, a 30 dni zgodnie ze znowelizowanym brzmieniem art. 21 ust.1.
Poczytaj o restrukturyzacji zamiast upadłości >>
Ustawodawca dodał do art. 373 ust. 1 regulację zawartą w pkt 1a. Zgodnie z nią wyżej opisany zakaz będzie dotyczył także faktycznie zarządzających przedsiębiorstwem dłużnika, którzy istotnie przyczynili się do niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w ustawowym terminie.
Zmianie ulegnie także druga przesłanka z art. 373 ust.1, wedle której osoby, które po ogłoszeniu upadłości obowiązane były wydać lub wskazać majątek upadłego, księgi rachunkowe (już nie handlowe), korespondencję, a nawet dane w wersji elektronicznej – nie uczyniły tego, również znajdują się w grupie podmiotów wobec których sąd może orzec zakaz.
Trzecia przesłanka z art. 373 zostaje doprecyzowana i w nowym brzmieniu odnosi się konkretnie do upadłego. Przepis art. 374 ust. 2 również zostanie przekształcony, poprzez uzupełnienie zakresu podmiotowego zakazu o osoby faktycznie zarządzające przedsiębiorstwem dłużnika, jeżeli niewypłacalność przedsiębiorcy lub pogorszenie jego sytuacji finansowej jest następstwem celowego działania lub rażącego niedbalstwa tych osób.
Zmianie nie ulegnie jednoroczny termin przedawnienia możliwości orzeczenia zakazu, jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony. Inaczej ma się sprawa terminu trzyletniego, gdy wniosek nie został złożony. Sformułowanie w terminie trzech lat od dnia, w którym dłużnik obowiązany był taki wniosek złożyć po 1 stycznia 2016 roku uzyska brzmienie: w terminie trzech lat od dnia ustania stanu niewypłacalności albo wygaśnięcia obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości przez daną osobę.