W jednym z poprzednich wpisów na blogu wspomniano o wprowadzeniu przez ustawę z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (tzw. tarcza 4.0) zmian w prawie restrukturyzacyjnym poprzez uregulowanie nowego trybu postępowania restrukturyzacyjnego – uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego.
Wprowadzenie omawianego trybu postępowania restrukturyzacyjnego miało na celu pomoc przedsiębiorcom w przywróceniu płynności finansowej wywołanej epidemią COVID-19 oraz ułatwienie i skrócenie czasu trwania postępowania restrukturyzacyjnego.
Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne jest ograniczone czasowo – można z niego skorzystać do 30 czerwca 2021 r. Każdy z podmiotów uprawnionych do skorzystania z uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego, może dokonać obwieszczenia o otwarciu postępowania tylko jeden raz (art. 15 ust. 2 tzw. tarczy 4.0).
Postępowanie prowadzone jest w stosunku do podmiotów niewypłacalnych bądź zagrożonych niewypłacalnością. Do nowej formy restrukturyzacji przedsiębiorców stosuje się przepisy dotyczące postępowania o zatwierdzenie układu ze zmianami wynikającymi z tzw. tarczy antykryzysowej 4.0, ale zawiera ono w sobie także elementy przyspieszonego postępowania układowego i postępowania sanacyjnego.
Etapy uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego
Postępowanie rozpoczyna się od zawarcia umowy o sprawowanie nadzoru nad przebiegiem postępowania pomiędzy dłużnikiem a doradcą restrukturyzacyjnym. Doradca restrukturyzacyjny pełni rolę nadzorcy układu.
Następnym etapem postępowania jest przygotowanie przez dłużnika propozycji układowych oraz spisu wierzytelności, spisu wierzytelności spornych i przekazanie ich nadzorcy układu.
Po zawarciu umowy i przygotowaniu wyżej wymienionych dokumentów dłużnik składa wniosek o obwieszczenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym o otwarciu postepowania restrukturyzacyjnego. Obwieszczenie zawiera imię i nazwisko dłużnika albo jego nazwę, miejsce zamieszkania albo siedzibę, adres oraz numer PESEL albo numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku ich braku dane umożliwiające jego jednoznaczną identyfikację, oświadczenie o otwarciu postępowania o zatwierdzenie układu, imię i nazwisko nadzorcy układu albo nazwę spółki handlowej będącej nadzorcą układu oraz odpowiednio numer licencji nadzorcy układu albo numer spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym oraz wskazanie dnia układowego.
Złożenie wniosku o publikację obwieszczenia w MSiG wyznacza termin na ustalenie dnia układowego, który nie może przypadać na dzień wcześniejszy niż 7 dni przed złożeniem wniosku o publikację i 7 dni po dniu jego złożenia. Ustalenie dnia układowego wyznacza zakres objęcia wierzytelności układem. Wierzytelnościami objętymi układem będą te, które powstaną w dniu układowym oraz po tym dniu.
Następnym krokiem jest powiadomienie sądu o dokonaniu obwieszczenia. Nadzorca układu musi to zrobić w terminie 3 dni od dokonania tego obwieszczenia. Z dniem dokonania obwieszczenia następuje otwarcie uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego (art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 19 czerwca 2020 r.).
Po otwarciu uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego odbywa się zgromadzenie wierzycieli w celu głosowania nad układem, które może się odbyć w jednej z dwóch form:
- zbierania głosów na piśmie od wierzycieli bądź
- poprzez zgromadzenie wierzycieli zwołane przez nadzorcę układu, który jest przewodniczącym tego zgromadzenia.
Zgromadzenie wierzycieli w celu głosowania nad układem może się odbyć przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, przy czym obejmuje to transmisję zgromadzenia w czasie rzeczywistym, możliwość wypowiadania się przez wierzycieli w trakcie obrad zgromadzenia i oddanie głosu.
Uchwała o przyjęciu układu zapada większością głosujących wierzycieli, mających co najmniej 2/3 sumy wierzytelności przysługujących głosującym wierzycielom.
Ostatnim z etapów przyspieszonego postępowania restrukturyzacyjnego jest złożenie przez dłużnika wniosku o zatwierdzenie układu do właściwego sądu. Jeżeli w terminie 4 miesięcy od dnia dokonania obwieszczenia nie wpłynie do sądu wniosek o zatwierdzenie układu – postępowanie z mocy prawa umarza się. Na wniosek dłużnika, wierzyciela lub innej osoby mającej interes prawny sąd wyda postanowienie stwierdzające umorzenie uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego z mocy prawa.
Sąd wydaje postanowienie o zatwierdzeniu układu w terminie dwóch tygodni. Dłużnik w terminie 14 dni od wydania postanowienia o odmowie zatwierdzenia układu lub w ciągu 7 dni od umorzenia postępowania o zatwierdzenie układu, jeżeli umorzenie następuje po złożeniu wniosku o zatwierdzenie układu, może złożyć uproszczony wniosek o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego (a konkretnie postępowania sanacyjnego) albo uproszczony wniosek o ogłoszenie upadłości.
Skutki otwarcia uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego
Z dniem dokonania obwieszczenia o otwarciu uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego do dnia umorzenia lub zakończenia postępowania o zatwierdzenie układu:
- z mocy prawa ulega zawieszeniu wszczęte przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego postępowanie egzekucyjne dotyczące następujących wierzytelności:
- wierzytelności objętej z mocy prawa układem,
- wierzytelności zabezpieczonej na mieniu dłużnika hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w przypadku objętej układem na podstawie art. 17 ust. 1 tzw. tarczy 4.0, tj. w sytuacji gdy propozycje układowe przewidują pełne zaspokojenie wierzytelności w terminie określonym w układzie, wraz z należnościami ubocznymi, które były przewidziane w umowie będącej podstawą ustanowienia zabezpieczenia, nawet jeżeli umowa ta została skutecznie rozwiązana lub wygasła, albo jej zaspokojenie w stopniu nie niższym od tego, jakiego można się spodziewać w przypadku dochodzenia wierzytelności wraz z należnościami ubocznymi z przedmiotu zabezpieczenia,
- wierzytelności zabezpieczonej na mieniu dłużnika umową przeniesienia własności rzeczy, wierzytelności lub innego prawa zawartą w celu zabezpieczenia wierzytelności oraz zastrzeżeniem własności rzeczy sprzedanej na rzecz sprzedającego oraz do zabezpieczonych w ten sposób wierzytelności na warunkach wskazanych w punkcie powyżej,
- niedopuszczalne jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego oraz wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu roszczenia lub zarządzenia zabezpieczenia roszczenia wynikającego z wierzytelności wymienionych powyżej,
- spełnienie świadczeń wynikających z wierzytelności, które są objęte układem jest niedopuszczalne,
- potrącenie wzajemnych wierzytelności między dłużnikiem i wierzycielem jest niedopuszczalne, jeżeli wierzyciel 1) stał się dłużnikiem dłużnika po dniu otwarcia przyspieszonego postępowania układowego, 2) będąc dłużnikiem dłużnika, stał się po dniu otwarcia przyspieszonego postępowania układowego jego wierzycielem przez nabycie w drodze przelewu lub indosu wierzytelności powstałej przed dniem otwarcia przyspieszonego postępowania układowego. Potrącenie wzajemnych wierzytelności jest dopuszczalne, jeżeli nabycie wierzytelności nastąpiło wskutek zapłaty długu, za który nabywca odpowiadał osobiście albo pewnymi przedmiotami majątkowymi, i jeżeli odpowiedzialność nabywcy za dług powstała przed dniem złożenia wniosku o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego.
- niedopuszczalne jest bez zgody nadzorcy układu wypowiedzenie przez wynajmującego, wydzierżawiającego umów najmu lub dzierżawy lokalu lub nieruchomości, w którym jest prowadzone przedsiębiorstwo dłużnika; odpowiednio ten zakaz stosuje się również do umów kredytu w zakresie środków postawionych do dyspozycji kredytobiorcy przed dniem otwarcia postępowania, leasingu, ubezpieczeń majątkowych, umów rachunku bankowego, umów poręczeń, umów obejmujących licencje udzielone dłużnikowi oraz gwarancji lub akredytyw wystawionych przed dniem dokonania obwieszczenia.
W toku uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego, dłużnik zachowuje prawo zarządu nad majątkiem zgodnie z art. 22 ust. 1 tzw. tarczy 4.0. Dłużnik może samodzielnie podejmować czynności w zakresie zwykłego zarządu. Na czynności przekraczające zwykły zarząd jest zobowiązany uzyskać zgodę nadzorcy układu, pod rygorem nieważności.
Uchylenie skutków obwieszczenia o otwarciu uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego
W tzw. tarczy 4.0 ustawodawca przewidział możliwość uchylenia skutków dokonania obwieszczenia o otwarciu uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego. Sąd dokonuje uchylenia skutków obwieszczenia na wniosek złożony przez wierzyciela, dłużnika lub nadzorcę układu, po wykazaniu przez wnioskodawcę, że skutki dokonania obwieszczenia prowadzą do pokrzywdzenia wierzycieli.
Przed wydaniem postanowienia sąd może wysłuchać dłużnika, wierzyciela lub nadzorcę układu. Nadzorca układu jest zobowiązany do obwieszczenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym o uchyleniu skutków obwieszczenia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego.
Dodatkowo, w przypadku dokonania przez dłużnika obwieszczenia o otwarciu postępowania w złej wierze, wierzycielowi, a także osobie trzeciej, przysługuje roszczenie o naprawienie szkody.
Możliwości uzyskania finansowania na wykonanie układu / zaspokajanie kosztów uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego
W toku uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego nadzorca układu w celu umożliwienia dłużnikowi realizacji postanowień układu lub na potrzeby bieżącego zaspokajania kosztów postępowania i zobowiązań powstałych po jego otwarciu może wyrazić zgodę na:
- zawarcie umowy kredytu lub pożyczki lub
- obciążenie składników masy układowej lub sanacyjnej hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym lub hipoteką morską w celu zabezpieczenia wierzytelności nieobjętej układem, lub
- przeniesienie własności rzeczy lub prawa na zabezpieczenie wierzytelności nieobjętej układem, lub
- obciążenie składników masy układowej innymi prawami.
Nadzorca udzieli zgody, jeżeli zostało zagwarantowane, że środki zostaną przekazane dłużnikowi i wykorzystane dla umożliwienia realizacji planu restrukturyzacji, a ustanowione zabezpieczenie jest adekwatne do udzielonego kredytu lub pożyczki.
zobacz także:
Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne – szybkie narzędzie restrukturyzacji
UPR (uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne) a uchylenie zajęć rachunków bankowych