W ostatnim czasie klienci często pytają o upadłość konsumencką. Przyczyną wzmożonego zainteresowania tą dziedziną jest zapewne nowelizacja ustawy Prawa upadłościowego i naprawczego dotyczące upadłości konsumenckiej. Z tych też powodów chciałabym krótko, prostym językiem odpowiedzieć na kilka zadawanych pytań. A zatem… upadłość konsumencka w pytaniach i odpowiedziach:
Czym więc jest ta upadłość konsumencka?
Upadłość konsumencka jest postępowaniem sądowym przewidzianym dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (konsumentów), którzy stali się niewypłacalni. Niewypłacalność dłużnika jest podstawową przesłanką ogłoszenia jego upadłości.
Definicja niewypłacalności została zakreślona przez ustawodawcę w art. 11 ust. 1 Prawo upadłościowe i naprawcze, poprzez wskazanie, że osobę fizyczną można uznać za niewypłacalną, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych (przestał spłacać zaciągnięte zobowiązania, których termin wymagalności minął).
O niewypłacalności konsumenta możemy mówić dopiero od momentu, w którym nie zapłacił on w terminie wymagalności dwóch kolejnych długów (chodzi za równo o sytuację, w której dłużnik zalega z zapłatą dwóch różnych pożyczek, ale także dwóch rat kredytu). Oczywiście założyć należy, że wymagalne długi nie zostaną spłacone.
Kto może zgłosić wniosek o upadłość konsumencką?
Wniosek o ogłoszenie upadłości może złożyć tylko dłużnik, wierzyciel nie ma takiego prawa. Bank nie może wystąpić z wnioskiem o ogłoszenie upadłości klienta. Przedsiębiorcy mogą również zrestrukturyzować swoje zadłużenie, a także doprowadzić do oddłużenia, jednakże na odmiennych zasadach niż konsumenci. Upadłość konsumencką może ogłosić również były przedsiębiorca.
W jakim czasie można złożyć wniosek o upadłość konsumencką?
Konsument (w przeciwieństwie do przedsiębiorcy) nie ma obowiązku złożenia wniosku o upadłość. Jest to prawo konsumenta, przywilej, a nie obowiązek. Dla złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości nie został zastrzeżony termin. Konsument może taki wniosek złożyć w dowolnym dla siebie czasie. Osoba fizyczna, która stała się niewypłacalna co dziesięć lat może ogłosić swoją upadłość!
Kiedy wniosek o upadłość konsumencką zostanie oddalony?
Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku:
- w stosunku do dłużnika prowadzono postępowanie upadłościowe, jeżeli postępowanie to zostało umorzone z innych przyczyn niż na wniosek dłużnika,
- ustalony dla dłużnika plan spłaty wierzycieli uchylono,
- dłużnik, mając taki obowiązek, wbrew przepisom ustawy nie zgłosił w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości,
- czynność prawna dłużnika została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzyciel.
Wyjątkiem jest, jeśli przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.
Ponadto sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości m.in. jeżeli w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku w stosunku do dłużnika prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań, chyba, że do niewypłacalności dłużnika lub zwiększenia jej stopnia doszło pomimo dochowania przez dłużnika należytej staranności lub przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.
Jakie długi mogą zostać umorzone?
Po przeprowadzeniu postępowania upadłościowego mogą zostać umorzone prawie wszystkie zobowiązania dłużnika w całości, niezależnie od ich wysokości i charakteru (zarówno gospodarcze i konsumenckie, podatki a także składki na ubezpieczenie społeczne). Prawie wszystkie zobowiązania, poza wyjątkami wskazanymi w znowelizowanym art. 491(21) ust. 2 PUN to jest:
- zobowiązania o charakterze alimentacyjnym,
- zobowiązania wynikające z rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci,
- zobowiązania do zapłaty orzeczonych przez sąd kar grzywny, a także do wykonania obowiązku naprawienia szkody oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę,
- zobowiązania do zapłaty nawiązki lub świadczenia pieniężnego orzeczonych przez sąd jako środek karny lub środek związany z poddaniem sprawcy próbie,
- zobowiązania do naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem,
- zobowiązania, których upadły umyślnie nie ujawnił, jeżeli wierzyciel nie brał udziału w postępowaniu.
Co oznacza w świetle nowych zmian oddłużenie?
Postępowanie upadłościowe umożliwia oddłużenie tj. umorzenie niespłaconych w toku postępowania długów. Możliwe jest to po ogłoszeniu upadłości przez Sąd i przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego uwzględniającego plan spłaty wierzycieli.
Mam nadzieje, że w tym krótkim wpisie udało mi się odpowiedzieć przynajmniej na podstawowe pytania z zakresu Upadłości konsumenckiej. W następnych wpisach postaram się odpowiedzieć na bardziej szczegółowe pytanie.
zobacz także:
Co to jest upadłość konsumencka?
Zalety i wady upadłości konsumenckiej