Układ konsumencki stanowi innowację w modelu upadłości osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Podobnie jak w przypadku upadłości, warunkiem koniecznym jest stan niewypłacalności dłużnika. Jednak z tą różnicą, że musi on mieć możliwości zarobkowe oraz sytuację zawodową, która pozwoli na pokrycie kosztów postępowania oraz zawarcie układu z wierzycielami, a następnie jego wykonania. Jest to sposób wyjścia z długów skierowany do osób, które posiadają dochód na poziomie średniej krajowej, albo wyższy [uzasadnienie projektu ustawy, Druk sejmowy Nr 3480 z 28.5.2019 r., s. 33].
Kiedy sąd nie uwzględni wniosku o układ konsumencki?
Istnieją sytuacje, kiedy sąd bezwzględnie odrzuca wniosek o układ konsumencki. Może być to spowodowane złym stanem zdrowia, który świadczy o braku możliwości zarobkowej lub też w przypadku orzeczenie sądu o zakazie wykonywania zawodu, do którego dłużnik jest przyuczony. Może być również tak, że wniosek nie zostanie uwzględniony z przyczyny zbyt wysokiego zadłużenia, przy którym wierzytelności wymagałyby drastycznej redukcji w celu wykonania układu nawet przy uwzględnieniu najdłuższego możliwego czasu jego realizacji (5 lat).
Jakie korzyści przynosi układ konsumencki w przeciwieństwie do upadłości?
Wybierając układ konsumencki dłużnik nie traci całego swojego majątku. Dzięki temu zachowa zdolność do zaspakajania potrzeb mieszkaniowych swoich oraz rodziny, przy czym duża część jego długów może zostać umorzona. Trzeba jednak pamiętać, że warunkiem koniecznym są pozytywne rokowania co do możliwości wykonywania układu.
Wniosek o układ konsumencki
Wniosek musi odpowiadać takim samym warunkom formalnym, jak w przypadku wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, które zostały wymienione w art. 4912 PrUpad.
Istnieją dwie możliwości wejścia dłużnika na drogę postępowania o zawarcie układu. Może samodzielnie złożyć taki wniosek, który zostanie zaakceptowany, jeżeli ma on stabilną sytuację zawodową oraz odpowiednie zarobki. Drugą opcją jest przekierowanie dłużnika, który złożył wniosek o upadłość konsumencką, przez sąd z urzędu. Jeżeli nie życzy sobie, aby było prowadzone przeciwko niemu postępowanie o zawarcie układu, może zastrzec to w swoim wniosku – sąd będzie związany takim oświadczeniem. Zdarza się to w sytuacjach, gdy dłużnik jest świadomy negatywnego nastawienia wierzycieli, w związku z czym wie, że nie będą oni przychylnie nastawieni do układu.
Zgromadzenie wierzycieli
Zgromadzenie wierzycieli jest zwoływane, w terminie 30 dni od doręczenia postanowienia o otwarciu postępowania o zawarcie układu, przez nadzorcę sądowego. W tym okresie przygotowuje on odpowiednie dokumenty wskazane w przepisach (porozumienie z dłużnikiem, spis wierzytelności oraz wierzytelności spornych). Termin zgromadzenia jest ustalany przez dłużnika wspólnie z nadzorcą.
Zgromadzenie wierzycieli prowadzone jest przez nadzorcę sądowego (inaczej niż w postępowaniu restrukturyzacyjnym, gdzie nadzoruje je sędzia-komisarz), który zobowiązany jest w terminie 21 dni przedstawić sędziemu wniosek o zatwierdzenie układu, o ile został przegłosowany odpowiednią większością (obliczana według prawa restrukturyzacyjnego).