Postępowania egzekucyjne i zabezpieczające a postępowanie o zatwierdzenie układu
Postępowanie restrukturyzacyjne pojawia się bardzo często, gdy przedsiębiorca nie jest już w stanie regulować swoich zobowiązań i popada w zwłokę w płatnościach względem wierzycieli. W praktyce najczęściej dłużnicy już są w trakcie postępowań egzekucyjnych, więc komornik sądowy lub organy administracji zajmują mienie przedsiębiorcy, zwłaszcza środki pieniężne na rachunkach bankowych. Czynności egzekucyjne stanowią poważną przeszkodę dla przedsiębiorcy i mogą przybliżyć dłużnika do ogłoszenia upadłości – blokada rachunków bankowych lub sprzętu niezbędnego dla danej działalności powoduje brak możliwości osiągania zysków, które mogłyby zostać przeznaczone na spłatę choćby części zadłużenia.
Z tego względu ustawodawca wprowadził odpowiednią regulację w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, która mogłaby skutecznie rozwiązać ten problem. Zgodnie z treścią art. 312 w związku z art. 226e Prawo restrukturyzacyjne postępowanie egzekucyjne dotyczące wierzytelności objętej z mocy prawa układem, wszczęte przed dniem otwarcia postępowania układowego, ulega zawieszeniu z mocy prawa z dniem otwarcia postępowania. Zawieszenie postępowania egzekucyjnego nie powoduje uchylenia zajęć dokonanych do dnia otwarcia postępowania. Zajęcia komornicze (np. rachunku bankowego, wierzytelności) dokonane przez organ egzekucyjny pozostają w mocy, z tą równica, że komornik nie przekazuje uzyskanych sum wierzycielowi, tylko składa je do depozytu.
Środki uzyskane w zawieszonym postępowaniu egzekucyjnym, a jeszcze niewydane, przelewa się na rachunek depozytowy Ministra Finansów w celu ewentualnego zaspokojenia wierzytelności, co oznacza, że dłużnik nie ma dostępu do zajętych w trakcie postępowania egzekucyjnego środków pieniężnych.
Od ukazania się obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego w publicznym Krajowym Rejestrze Zadłużonych cały majątek dłużnika zostanie objęty ochroną przeciwegzekucyjną.
Obowiązujące przepisy wyraźnie wskazują, że zakazane jest wszczynanie nowych postępowań egzekucyjnych przeciwko dłużnikowi, jeśli toczy się w jego sprawie postępowanie restrukturyzacyjne. Postępowania komornicze, które miały miejsce tuż przed wszczęciem restrukturyzacji ulegają zaś zawieszeniu z mocy samego prawa – komornik nie może wówczas dokonywać żadnych zajęć majątku przedsiębiorcy.
Uwaga, że powyższa regulacja nie znajdzie zastosowania do egzekucji świadczeń alimentacyjnych oraz rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci oraz z tytułu zamiany uprawnień objętych treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę. W praktyce oznacza to, że taka egzekucja może być prowadzona.
Wymaga w tym miejscu podkreślenia, że wierzyciel posiadający wierzytelność zabezpieczoną na mieniu dłużnika hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską może w toku przyspieszonego postępowania układowego oraz postępowania układowego prowadzić egzekucję, ale wyłącznie z przedmiotu zabezpieczenia.
Taka ochrona trwa przez 4 miesiące, ale może zostać przedłużona na dalszy okres. Warunkiem przedłużenia ochrony przeciwegzekucyjnej jest złożenie wniosku o zatwierdzenie układu do właściwego sądu restrukturyzacyjnego przed upływem 4 miesięcy od dnia publikacji obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego w Krajowym Rejestrze Zadłużonych.
Odnosząc do kwestii dysponowania przez dłużnika zajętymi pieniędzmi, należy zaznaczyć, że dłużnik może otrzymać zajęte przez komornika sądowego środki pieniężne po zatwierdzeniu przez Sąd zawartego układu na zgromadzeniu wierzycieli.
Natomiast, gdy restrukturyzacja zakończy się umorzeniem postępowania przez Sąd, zawieszone postępowania egzekucyjne mogą być ponownie wszczęte. Wierzyciele mogą jednocześnie zakładać nowe sprawy komornicze przeciwko dłużnikowi.